Hordhac
Taariikhda Soomaaliya waxa ay leedahay bogag dahabi ah oo ay qoreen dhalinyaro wadaniyad iyo geesinimo ku dhisan. Mid ka mid ah bogaggaas qaaliga ah waa Sheekada 13-kii xornimo-doonka ee ururka Somali Youth League (SYL). Dhalinyaradan waxa ay ahaayeen haldoor da’yar oo riyo weyn ka haysay in dadka Soomaaliyeed ay ka baxaan gumeysigii Talyaaniga iyo Ingiriiska, isla markaana ay helaan dawlad madax-bannaan oo Soomaaliyeed.
Asalka iyo Bilowgii SYL
Ururka Somali Youth Club (SYC) ayaa la aas aasay 15-kii May 1943 magaalada Muqdisho, waxaana markii dambe loo beddelay magaca Somali Youth League (SYL). Ujeeddada ugu weyn ee ururkaasi ahayd waa midnimo, xornimo, iyo horumarinta dadka Soomaaliyeed.
Markii la aas aasay, 13 dhalinyaro ah ayaa aasaasay ururka. Kuwani waxay ahaayeen rag firfircoon, aqoon iyo damiir waddaniyadeed leh oo u diyaarsanaa in ay noloshooda u huraan danta guud ee ummadda.
Magacyada 13-ka Aasaasayaal ee SYL
Yaasin Xaaji Cusmaan (Sharmarke)
Cabdullaahi Ciise Maxamuud
Maxamed Xaaji Ibraahim Cigaal
Xuseen Kulmiye Afrax
Cusmaan Geeddi Raage
Cabdirisaaq Xaaji Xuseen
Maxamed Cali Nuur (Gacmadhere)
Cabdullaahi Xirsi
Xasan Maxamed Xuseen (Xasan Ganeey)
Axmed Keynaan
Cali Nuur Xaaji
Maxamed Xuseen Aw Faarax
Maxamed Cali Hilowle
Magacyadan waxay matalayaan jiilkii halganka, waxaana ay ahaayeen dhidibka u taagan halgankii keentay xorriyadda Soomaaliya 1960.
Ujeeddooyinka iyo Himilooyinka SYL.
Ururka SYL wuxuu lahaa qorshe cad oo ku dhisan qaranimo iyo midnimo. Qodobada ugu muhiimsan ee ay ku hagi jireen waxaa ka mid ahaa:In la helo Soomaali xor ah oo aan gumeysi ku jirin.
In la mideeyo dhamaan dhulka Soomaaliyeed (Somaliweyn).
In la horumariyo waxbarashada, dhaqaalaha iyo siyaasadda bulshada.
In la abuuro dareen qaranimo iyo waddaniyad dhab ah.
Ururka SYL wuxuu noqday isha uu halganka xorriyaddu ka soo bilowdo, wuxuuna si tartiib ah u noqday codka dadka Soomaaliyeed oo dhan.
Halgankii Xornimada
Dhalinyaradii SYL waxay halgan adag la galeen gumeysigii Talyaaniga iyo Ingiriiska. Inkastoo ay ahaayeen urur aan hubaysnayn, haddana halgankoodu wuxuu ku salaysnaa dad wacyigelin iyo ururinta shacabka, si loo abuuro kacdoon bulsho oo xornimo raadin ah.Sannadihii 1945–1950, SYL waxay ku dadaaleen in ay la shaqeeyaan hay’adihii caalamiga ahaa ee Qaramada Midoobay, si ay u muujiyaan rabitaanka shacabka Soomaaliyeed ee madax-bannaanida. Ugu dambayntii, dadaalkoodii waxa uu midho dhaliyay markii Soomaaliya ay xornimada heshay 1-dii Luulyo 1960, taas oo ahayd guul taariikhi ah oo aan la ilaabi karin.
Doorka 13-ka Xornimo Doon ee Taariikhda
13-kii dhalinyaro ee SYL waxay ka tageen raad qoto dheer. Mid walba wuxuu lahaa doorkiisii khaaska ahaa:
Cabdullaahi Ciise Maxamuud wuxuu noqday Ra’iisul-Wasaaraha ugu horreeyay ee Soomaaliya.
Yaasin Xaaji Cusmaan wuxuu ahaa maskaxda ururka, isagoo ku caan baxay danta guud iyo abaabulka bulshada.
Cabdirisaaq Xaaji Xuseen iyo Maxamed Xaaji Ibraahim Cigaal waxay sii wadeen shaqadii SYL, iyagoo noqday hoggaamiyeyaal qaran.
Waxay ahaayeen dhalinyaro aan lahayn hanti, balse ay lahaayeen rajo iyo niyad adag — taasina waa waxa dhaliyay guusha xornimada.
Saameynta SYL ee Jiilka Cusub
Ururka SYL ma ahayn kaliya urur siyaasadeed, balse wuxuu ahaa dhaqdhaqaaq fikir iyo isbeddel bulsho. Fikirradoodii iyo halgankoodii ayaa weli dhiirrigeliya jiilasha maanta.
Dhalinyarada maanta waxay wax badan ka baran karaan SYL — sida:
In la isku duubnaado marka ujeeddo guud jirto.
In halgan kasta lagu bilaabo fikir iyo yool cad.
In waddaniyaddu ay ka qiimo badan tahay dan shaqsi.
Gunaanad
13-kii xornimo doonka ee SYL waxay ahaayeen tiirarkii ay Soomaaliya ku dhisantay. Halgankoodii, fikirradoodii, iyo dhiirranaantoodii ayaa noqday ilayska waddaniyadda Soomaaliyeed.Marka la eego maanta, jiilka cusub waa in uu xusuustaa in xorriyadda maanta la haysto ay ku timid dadaalka iyo dhiigga dhalinyaro geesiyaal ah. Haddii aan la xasuusan halyeyadaas, waa la lumin karaa macnaha dhabta ah ee madax-bannaanida.
SYL waxay na baraysaa in midnimo, hufnaan iyo waddaniyad lagu gaari karo horumar iyo sharaf qaran. Waana waajib in taariikhdooda lagu xuso, lagu barto dugsiyada, lana xasuusto in aysan kaliya ahayn taariikh hore — balse ay yihiin cashar nololeed oo weli nool.
